KindaMuzik, 3 juni 2003

RGB - Spannende elektronische muziek en vernieuwende videokunst

Door Theo Ploeg

Donderdag 22 mei gaat in de Melkweg het driedaagse RGB van start, het afsluitende evenement van het deze maand voor de twintigste maal gehouden WWVF. Mediakunst en populaire cultuur op een podium.

Voor wie het nog niet weet, WWVF staat voor World Wide Video Festival. Een festival dat in de afgelopen twintig jaar een flinke internationale reputatie heeft opgebouwd. Vreemd is dat niet. Nederland speelt immers al vanaf het prille begin een belangrijke rol in de ontwikkeling van de videokunst. Of zoals Lucas Evers - werkzaam bij de Melkweg en betrokken bij de organisatie van het RGB onderdeel van het WWVF - het verwoordt: "dit soort videokunst". Want WWVF heeft zo haar eigen karakter. Daar hoort zeker ook muziek bij. Muziek en mediakunst zijn immers oNLosmakelijk met elkaar verbonden. Maar muziek aileen is niet voldoende. De combinatie muziek en beeld staat altijd centraal. Vorig jaar leverde dat nog een indrukwekkend optreden op het Ierse collectief The Light Surgeons. Een paar jaar eerder een fraaie Ninja Tune jubileum avond. In tegenstelling tot veel andere kunstfestivals flirt WWVF veelvuldig met populaire cultuur. Vreemd is dat niet. Volgens Evers balanceert mediakunst immers altijd op het randje van verschillende disciplines en subculturen. Evers: "Een festival laat in de regel een gekozen momentopname van een bepaalde culturele sector zien - pop, literatuur, theater, enz. Een mediakunst festival als WWVF kan moeilijk om de ontwikkelingen van het gebruik van live video in clubs heen: VJ. Al is VJing al een tijd geen geuzennaam meer en evenmin iets dat zich uitsluitend in de underground afspeelt."

VJing is een uitingsvorm die een brug slaat tussen het uitgaanscircuit, puur entertainment en de maar al te vaak droog en zwaar verteerbare mediakunst. Die unieke rol leverde VJing een apart festivalletje op. Een subfestival binnen het grote WWVF. Van donderdag 22 mei tot en met zaterdag 24 mei staat de hoofdstedelijke Melkweg in het teken van RGB. Een term die staat voor Red, Green, Blue. De basiskleuren van de beeldpunten die je ziet wanneer je een videomonitor of computerbeeldscherm met een vergrootglas onder de loep neemt. Evers: "Marketingtechnisch niet zo'n slimme naam, maar wel toepasselijk voor het evenement." Slimme naam of niet, de ambities liegen er niet om. De ondertitel van RGB luistert naar State of the art visuals vs hardcore experiments international pioneers of electronic music. In gewone mensentaal: spannende elektronische muziekmakers samen met vernieuwende videokunstenaars op een podium. Daarin slaagt de organisatie glansrijk. Aanwezig zijn immers afvaardigingen van het Franse Invasion Planete Label, het Berlijnse -door Ellen Allien gerunde - BpitchControl label en het neusje van de vaderlandse electroscene. Voeg daarbij gevestigde namen als Scanner I Messo, Burnt Friedman en Vive La Fête en je kunt gerust spreken van een ijzersterke programmering. Evers: "Er is eerst een longlist gemaakt met namen die iedereen inbracht. Met die lijst namen zijn we enigszins intuïtief voorlopige avondprogramma's gaan samenstellen naar aaNLeiding van een discussie wat de verschillende richtingen binnen het VJing momenteel zijn."

In een aantal gevallen leek het meteen duidelijk welke muziek bij de videokunst zou passen. Bij andere weer minder. "We combineren ook mensen die nog nooit met elkaar hebben opgetreden. Echter, zeker in de electro en clicks 'n cuts wordt er meer en meer tussen musici en videokunstenaars samengewerkt. Barkode doet dat vaak met Dj Eelco, Speedy J en Geert Mul is een combinatie die al jaren terug gaat. Denk verder aan de Ninja Tunes en groepen zoals The Light Surgeon die nemen een eigen DJ mee en maken de live muziek zelf. Scanner en D-fuse is ook eigeNLijk een duo, hoewel niet tijdens RGB." Een aantal VJ's of kunstenaars gebruikt echter ook live video materiaal waar al geluid bij hoort. Artiesten als Hassan Kahn en Serhat Koksal bijvoorbeeld gebruiken die geluiden van het ruwe video materiaal binnen hun optreden als muziek of soundscape. Animatiekunstenaar Arno Coenen pakt het weer anders aan. Het liefst zou hij optreden met een hardcore trashmetalband. Evers: "Oorspronkelijk wilde hij dat met God Dethroned. Hoewel niet mijn muziekvoorkeur, leek mij dat een spannend idee. Uiteindelijk zijn we tot iets gekomen dat iets dichter bij huis is komen te liggen, namelijk een trashmetalband bestaande uit een PC en een zanger. Alle trashmetal komt dus uit de computer."

Een spannend gegeven. Met name omdat dit soort experimenten een brug slaan tussen populaire cultuur en highbrow kunst. Een gewaagde combinatie waar zelfs Nederlandse elektronische muziekfestivals als Toon en Earrational zich maar met mate aan wagen. Evers: "Populair heeft zoals ik het woord hier gebruik meer de betekenis van club circuit en entertainment dan van experimentele muziek en beeldende kunst zoals bij Toon en Earrational." Relativerend: "Wij hebben een optreden van Porn.Darsteller, dat eigeNLijk een voortbrengsel is van de oude Belgische en NoordFranse electric body scene van Skinny Puppy, Throbbing Grisle. Laat ik het zo zeggen: zowel Toon als Earrational als RGB heeft zijn kwaliteit. Wat mij betreft worden om de zoveel tijd weer dingen hot, maar echt nieuw is er niet meer veel. Wanneer je het echt historisch bekijkt is VJing vanaf het begin niets nieuws geweest, want in de jaren dertig deed Oskar Fishinger hetzelfde op celluloid. Het gaat om keuzes die je maakt waar je achter staat, iets moois dat je wilt laten zien en dat is bij RGB gelukt. We hopen daarmee natuurlijk ook dat het soms armoedige VJing dat vaak in clubs en op concertpodia te zien is hiermee wel weer een nieuwe impuls krijgt."

state of the art visuals vs hardcore experiments international pioneers of electronic music donderdag 22, vrijdag 23 en zaterdag 24 mei, Melkweg, Amsterdam, 22:00 uur.

Met Scanner (UK), Porn.Darsteller (FR), Solvent/Lowfish (CAN), Legowelt (NL), Meso (D), Hassan Kahn (EGT), Serhat Koksal (TUR), Pfadfinderei (D), Ellen Allien (D), Barkode (NL), Arno Coenen & Transformer di Roboter (NL/D), Vive la Fête (B), Burnt Friedmann & Nu Dub Players (UK), Monkeyshop/Luke Eargoggle (SW), Michal Butink (NL), Le Syndicat Electronique (FR), VJK (NL/JP), Donleo (NL), IT & My Computer (FR) TLR (NL), Orgue Electronique (NL), Kassen (NL), Legowelt (NL), DJ Raphael (B), Driessens & Verstappen (NL), Barkode (NL), Station Rose - Playing Field (US), Smash TV (D).

RGB