De Telegraaf van 15 september 2000

'The Wake' Hoogtepunt op Video Festival

Zeventien jaar lang, van 1922 tot 1939, werkte de Ierse schijver James Joyce aan Finnegans Wake. Het boek, dat naast het meer bekendere Ulysses de geschiedenis zou ingaan als de meest gecompliceerde roman binnen de Engelse literatuur, schetst de vreemde dromen van een uitbater van een pub in Dublin. Met grote hink-stap-sprongen associeert Joyce er lustig op los. Woordgrappen en taalspelletjes volgen elkaar in duizelingwekkend tempo op. Mythologie en historie worden op onnavolgbare wijze vermengd met moderne psychologische theorien van Jung en Adler.

Dit boeiende, maar buitengewoon moeilijk toegankelijke boek namen de Duitse beeldhouwer Christian Lemmerz en de Deense schilder Michael Kvium (in juni nog prominent aanwezig op de KunstRai) tot uitgangspunt van hun eerste gezamenlijke filmproductie The Wake - History is a Nightmare from which I am trying to wake up.

Deze acht uur durende film belooft het hoogtepunt te worden van het achttiende World Wide Video Festival dat woensdagavond op negen verschilIende locaties in Amsterdam (waaronder De Melkweg en De Balie) van start is gegaan.

"Drie miljoen gulden heeft het ambitieuze project gekost", vertelt Christian Lemmerz. Hij verheugt zich op morgenavond als zijn film in Paradiso in premiere gaat. Hij is nieuwsgierig hoe het Nederlandse publiek zal reageren op deze, op z'n zachts gezegd, toch wel eigenaardige rolprent. "Een extra portie zitvlees is niet nodig. Je hoeft de film niet in zijn geheel te zien, om de verbeeldingskracht ervan te ervaren. ledereen mag in en uit lopen, een biertje drinken of dansen op de experimentele muziek van dj's als Wunderbaum, Tanja en Aardvarck, die de beelden live begeleiden", legt Lemmerz uit.

Droomdialect

Het boek letterlijk verfilmen, zo begrepen de beide kunstenaars al rap, is een haast onmogelijke taak. Het droomdialect van Joyce laat zich niet zomaar vertalen. Daarom hebben ze gepoogd om naar analogie van dit bizarre taallandschap filmbeelden te laten ontstaan van eenzelfde complexiteit en gelaagdheid.

Wie zich niet openstelt voor de 'stream of consciousness' van Joyce, Lemmerz en Kvium zal weinig plezier beleven aan The Wake. Net als in een echte droom buitelen de beelden over elkaar heen. De zee ruist, een troep mieren valt zonder mededogen een rups aan, een man wrijft in zijn oog, terwijl uit de aarde een schedel wordt opgegraven.

Het romantische IJslandse landschap, waar een deel van de film werd opgenomen, doet aanvankelijk anders vermoeden, maar The Wake is een allesbehalve prettige droom. Zoals de ondertitel al verraadt heeft de projectie meer van een nachtmerrie. Niettemin verwacht Tom van Vliet, directeur van het World Wide Video Festival, veel van de performance in Paradiso. "Vroeger werd ons festival hoofdzakelijk bezocht door specialisten op het terrein van de videokunst. De laatste jaren zijn we meer en meer een publieksfestijn geworden. Ook dit jaar hopen we ongeveer 40.000 belangstellenden te trekken."

Extra aandacht wordt dit maal besteedt aan de Aziatische video art. Volgens programmeur Johan Pijnappel bloeit de videokunst in landen als China en India als nooit tevoren. Door kunstenaars als Nalini Malani, Seoungho Cho en Wang Jianwei te inviteren hoopt hij de dominantie van de Westerse landen binnen de mediakunst voorgoed te doorbreken.

The Wake